Περιγραφή
Ὁ Νόννος, ποιητὴς τοῦ 5ου αἰ. μ.Χ. ἀπὸ τὴν Πανόπολιν τῆς Αἰγύπτου,
ἔγραψε τὰ Διονυσιακά, ἕνα ἔπος 21.280 στίχων ποὺ περιγράφει ὅλα τὰ κατορθώματα τοῦ Διονύσου ξεκινώντας ἀπὸ τοὺς προγόνους του, τὸν παππού του Κάδμο καὶ τὴν μητέρα του Σεμέλη, τὴν γέννησή του στὴν Θήβα μέχρι τὴν ἀποθέωσή του καὶ τὴν ἄνοδό του στὸν Ὄλυμπο. Τὰ Διονυσιακὰ εἶναι τὸ
μεγαλύτερο ποίημα ποὺ μᾶς κληροδότησε ἡ ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα καὶ εἶναι διαιρεμένο σὲ 48 βιβλία, ὅσα ἡ Ἰλιάδα καὶ ἡ Ὀδύσσεια μαζί. Τὸ κεντρικὸ τμῆμα τους (βιβλ. 13-40) ἔχει ὡς θέμα τὴν ἐκστρατεία τοῦ θεοῦ στὴν Ἰνδία. Ὁ Νόννος δὲν περιορίζεται στὴν ἐξιστόρηση τῶν κατορθωμάτων τοῦ Διονύσου, ἀλλὰ σύμφωνα καὶ μὲ τὴν βασικὴ ποιητικὴ ἀρχή του, τὴν ποικιλία, τὸ ποίημα καταλήγει νὰ εἶναι μεταξὺ ἄλλων καὶ ἕνα μυθολογικὸ ἐγχειρίδιο, στὸ ὁποῖο παρελαύνουν ὅλοι οἱ γνωστοὶ μύθοι τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος. Μαζὶ μ’ αὐτοὺς ὑπάρχουν ἀναφορὲς στὴν ἀστρολογία, στὴν μαγεία, στὰ διονυσιακὰ μυστήρια καὶ στὶς ἀνατολικὲς θρησκεῖες. Ἀξίζει ἀκόμη νὰ τονισθεῖ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Νόννου νὰ περιγράψει μὲ τόλμη καὶ αἰσθησιασμό, πράγματα ἐλάχιστα συνηθισμένα μέχρι τότε, τὶς ἐρωτικὲς περιπέτειες τοῦ Διονύσου.
Πέρα ἀπὸ τὸ περιεχόμενο, τὸ ποίημα ἔχει μεγάλο γλωσσικὸ καὶ μετρικὸ ἐνδιαφέρον, καθὼς ὁ Νόννος ἀνατρέπει τὰ μέχρι τότε δεδομένα τοῦ δακτυλικοῦ ἑξαμέτρου ἐνσωματώνοντας στὴν μετρική του τὶς καινούργιες ἐξελίξεις στὴν φωνητικὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, τὴν ὁποία ἐπίσης χρησιμοποιεῖ
μὲ τόλμη καὶ γλωσσοπλαστικὴ διάθεση.
|
