Description
Δημοσιευμένη στὸ κατώφλι τῆς πρώτης μεσοπολεμικῆς δεκαετίας, ἡ νουβέλα τοῦ Κ. Θεοτόκη (1872-1923) Κατάδικος ἀφηγεῖται τὴν ἱστορία τοῦ Τουρκόγιαννου, ἑνὸς ἥρωα ποὺ κατέχει ξεχωριστὴ θέση ὄχι μόνο στὸ πεζογραφικὸ ἔργο τοῦ Θεοτόκη ἀλλὰ καὶ σὲ ὁλόκληρη τὴν ἱστορία τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας. Καθὼς δέχεται τὴν ἄδικη καταδίκη γιὰ ἕναν φόνο ποὺ δὲν διέπραξε ποτὲ καὶ καθοδηγεῖται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴν ἀνεξικακία καὶ τὴν σχεδὸν ἀπόκοσμη αὐτα-πάρνηση, ὁ Τουρκόγιαννος τοποθετεῖται «ἐκτὸς τοῦ κόσμου τού¬του», ὅπου δεσπόζουν ἡ πνευματικότητα καὶ ἡ ἠθικὴ ἀνωτε¬ρότητα.
Εἴτε ἀποτελεῖ ἀδελφὸ τοῦ Πρίγκιπα Μίσκιν ἀπὸ τὸν Ἠλίθιο, εἴτε προάγγελο τοῦ Μανωλιοῦ ἀπὸ τὸ Ὁ Χριστὸς ξανασταυρώνεται, εἴτε εἶναι ἕνας χαμσουνικὸς νεορομαντικὸς περιπλανώμενος «ἀλήτης», ἢ ἀκόμα καὶ ἕνας λογοτεχνικὸς χριστιανὸς Γκάντι, ὁ «Ἅη Γιάννης ὁ Τουρκόγιαννος» ἀναζητεῖ πρωτίστως τὴν λύτρωση τῶν ἄλλων μέσῳ τῆς δικῆς του αὐταπάρνησης. Τὴν ἴδια αὐτὴ τάση γιὰ λύτρωση εὐελ-πιστοῦσε νὰ μεταδώσει ὁ Θεοτόκης καὶ στὸν ἀναγνώστη τοῦ Κατά-δικου.
Ἡ παροῦσα ἔκδοση στηρίχθηκε σὲ ὁλόκληρη τὴν προβληματική, μερικὲς φορές, ἐκδοτικὴ παράδοση τοῦ Κατάδικου συγκρίνοντας τὶς ἐκδόσεις ἀπὸ τὴν πρώτη τοῦ 1919 μέχρι τὴν τελευταία τοῦ 1979 μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ προσφέρει στὸν ἀναγνώστη ἕνα κείμενο ὅσο γίνεται πιὸ κοντὰ στὸ κείμενο ποὺ βγῆκε ἀπὸ τὴν πένα τοῦ Θεοτόκη.
